Gənclər nə istəyir? - Mətanət Vahid yazır...

Ay yarım boyunca yalnız oxudum, ara-sıra yazdım və yenə mətnlərə daha çox #Gənclərnəistəyir sualı ilə üz tutdum. Və yenə gördüm ki:

Gənc nəsil üçün ədəbiyyat, ilk növbədə, identiklik axtarışının, narahatlıq və təbəddülatlar zəminində özünü anlama ehtiyacının, psixoloji və sosial təlatümlər əsasında formalaşan şəxsi təcrübənin estetik mənalandırılması vasitəsidir. Mətn bu baxımdan həm introspektiv analiz alətinə, həm də fərdin zamanla, bu kontekstdə cəmiyyətlə dialoquna çevrilir.

Gənc müəlliflər ədəbi ənənəyə tamamilə arxa çevirməsələr də, poetik sistemə və onun daxili məzmun-fəlsəfi konfiqurasiyasına fərqli-fərdi prizmadan yanaşmağa çalışırlar.

Ənənəvi ədəbiyyat həm də kollektiv kimliyi, tarixi yaddaşı mühafizə etmək missiyası daşıdığı halda, gənclərin yaradıcılığı mətnə daha çox fərdin daxili dünyasına yönəlik lokal və intim bir baxış təklif edir. Bu yanaşmada, əksərən, ideoloji məqsədlər ikinci plana keçir: əvəzində, psixoloji dərinlik, şəxsi təcrübənin estetikaya çevrilməsi prosesi ön plana çıxır.

Qəlibləşmiş süjetlərdən uzaqlaşmağa meyilli gənclərin yaradıcılığında ənənəvi dramatik konfliktlərin əvəzində çağdaş insanın daxili ziddiyyətləri, kimlik böhranı, özünüdərk sorğusu, mənəvi yorğunluq, texnoloji təcrid kimi real problemlər üzə çıxarılır.

Bir çox gənc müəlliflərin nəsr nümunələrindəki süjet passivliyi, dinamika qıtlığı diqqətin xarici konfliktlərdən daxili proseslərə yönəldiyini göstərir.

Forma baxımından yenilikçiliyə meyl, janr sərhədlərinin tam və ya qismən pozulması gənclərin ədəbi təcrübəsində mühüm yer tutur.

Ümumi tendensiya ilə ayaqlaşmağa can atan gənc ədəbiyyatımızda klassik kompozisiya modeli dövrün informasiya qavrayışına uyğun olaraq, yerini getdikcə daha çox parçalanmış mətn strukturlarına, fraqmentarlıq və bioqrafik qurmacaya verir.

Yaradıcılığı bədii estetikanın yeni formalarını təcrübədən keçirmək istəyi ilə səciyyələnən gənclərin məqsədi oxucunu estetik baxımdan heyrətləndirməkdən daha çox, onu yazı prosesinə, müəllifin iç dünyasına, düşüncə labirintinə daxil etməkdir.

Müəllif-oxucu münasibətləri klassik modellərin yerinə, dialoq və ya şərikli təcrübə prinsipi üzərində qurulur. Beləliklə, ilkin məqsəddə içə yönəlik ədəbi yaradıcılıq modeli estetik genişlənmə sayəsində ictimai əhəmiyyət qazanmaqla aktuallıq kəsb edir.

Nəticədə, gənclərin yaradıcılığı ədəbiyyat vasitəsilə dünyanın onların prizmasından necə göründüyünü, özlərini bu mühitdə necə hiss etdiklərini və bu təcrübənin ifadə şəklini nümayiş etdirir.